Şekerde Gluten Var mı?

Çaydan kahveye, meyveden çikolataya… Toplum olarak günlük beslenmemizde şekerin varlığı düşündüğümüzden çok daha fazla. E o zaman, bu durumda devamlı gluten mi tüketiyoruz? Buyurun öğrenmeye!

Günümüz beslenme alışkanlıklarında önemli bir yer tutan şekerdeki gluten miktarı, gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığına sahip bireyler için endişe verici olabiliyor. Özellikle paketli glutensiz gıdalara eklenen ilave şeker miktarı glutensiz diyet sürdürenler için soru işareti oluşturabiliyor. Bu noktada ambalajların arkasındaki küçük yazıları okumak ve gıdaların içeriğiyle ilgili net bilgilere sahip olmayı alışkanlık haline getirmek gerekiyor. Endişelenmeyin, biz aklınızdaki soru işaretlerini gidermek için buradayız. Hadi, tatlı bir kaçamak yapmak istediğinizde tüketebileceğiniz gıdaların güvenli olup olmadığını birlikte görelim!

Şekerler Kaça Ayrılır?

Beyaz şeker
Yarı beyaz şeker
Ham şeker
Esmer şeker

Enerji verici bir karbonhidrat olarak tanımlayabileceğimiz şeker, doğada ve gıdalarda farklı formlarda bulunuyor. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Şeker Dairesi Başkanlığının yayınladığı Şeker Tanımları adlı rehbere göre şeker çeşitleri yapı, kaynak ve işleme yöntemlerine göre sınıflandırılıyor. Bu sınıflandırmalar arasında beyaz şeker (standart, rafine, küp ve kristal şeker), yarı beyaz şeker, ham şeker ve esmer şeker yer alıyor. Yarı beyaz şeker daha az işlenmiş bir yapıdayken ham şeker ise doğal formda bulunuyor. Şeker çeşitleri için yapılan bu sınıflandırmalar tüketicilerin daha bilinçli seçimler yapmasına yardımcı oluyor.

Basit Şeker Nedir?

Basit şeker, doğada bulunan ve yapısında tek veya birkaç molekül barındıran bir karbonhidrat türü. Meyve, sebze ve bazı bitkilerde doğal olarak bulunan bu şekerler monosakkarit ve disakkaritler olmak üzere iki ana gruba ayrılıyor.

Monosakkaritler

En basit şeker formu olan monosakkaritlerin yapısında tek şeker molekülü bulunuyor. En yaygın monosakkaritler ise glikoz, fruktoz ve galaktoz olarak şu şekilde sınıflandırılıyor:

Glikoz: Vücudun temel enerji kaynağı olan glikoz kan şekeri olarak da tanımlanıyor.
Fruktoz: Meyve ve sebzelerde doğal olarak bulunan fruktoz, glikoz ile bir araya geldiğinde sofra şekeri olarak da bilinen sakkaroz adlı şekeri oluşturuyor.
Galaktoz: Süt şekeri olarak adlandırılan galaktoz, glikozla yapı olarak benzerlik gösteriyor ve ikisi bir araya geldiğinde laktoz oluyor. Bu monosakkarit çeşidi glikoza kıyasla daha az tatlı bir lezzet taşıyor.

Disakkaritler

Sakkaroz: En yaygın disakkarit olan sakkaroz, glikoz ve fruktozun birleşiminden oluşuyor. Sakkaroz, pancar şekeri veya kamış şekeri olarak da biliniyor.
Laktoz: Laktoz, glikoz ve galaktozun birleşiminden oluşuyor. Genellikle süt ve süt ürünlerinde bulunuyor.
Maltoz: İki glikoz molekülünün birleşiminden oluşan maltoz, arpa şekeri olarak da nitelendiriliyor. Genellikle fermente edilen gıdaların üretiminde kullanılıyor.

Rafine Şeker Nedir?

Rafine şeker, doğal şeker kaynaklarından elde edilmekte olup işlenerek saflaştırılmış olarak satışa sunulan bir tatlandırıcı türü. Bu süreç şeker pancarı ya da şeker kamışı gibi bitkilerin öz suyundan elde edilen ham şekerin arındırılmasıyla başlıyor. Rafinasyon adı verilen bu işlem şekerin içerisindeki fazla bileşenlerin uzaklaştırılmasını sağlıyor. Böylece son ürün daha beyaz ve homojen bir yapı kazanıyor. Rafine edilmiş şekerler toz, küp veya farklı formlara dönüştürülerek piyasaya sürülüyor.

Basit Şekerler Gluten İçerir mi?

T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Çölyak Hastalığında Aile Hekimleri için Tanı, Tedavi ve İzlem Rehberi adlı kılavuza göre, çölyak hastalarının basit şeker içeren meyve, sebze ve diğer besinleri tüketmesinde herhangi bir sakınca bulunmuyor. Bu da basit şekerin gluten içermediğianlamına geliyor. Dolayısıyla glutensiz diyet içerisinde basit şeker içeren meyve ve sebzeler rahatlıkla tüketilebiliyor.

Toz Şeker Gluten İçerir mi?

Tatlı tariflerine, çay ve kahvelere sık sık ilave edilen toz şekerde gluten var mı sorusu glutensiz bir diyet uygulayan herkes için merak konusu. Öyleyse bu soruyu hemen yanıtlayım. World Gastroenterology Organisation tarafından yayınlanan Celiac Disease adlı rehbere göre, toz şeker gluten içermiyor. Saf sakkarozdan oluşan toz şekerin kek ve börek gibi un içeren çeşitli glutenli gıdalarda kullanılmadığı sürece çölyak hastası veya gluten hassasiyeti olan bireyler tarafından tüketilmesi uygun görülüyor.

Rafine şekerlerin gluten içermeme durumu markadan markaya değişiklik gösterebiliyor. Bu nedenle ambalajlı rafine şekerlerin içeriğini okumadan tüketmemekte fayda var.

Küp Şeker Gluten İçerir mi?

Küp şeker, toz şeker kristallerinin sıkıştırılmasıyla elde edilen bir tatlandırıcı çeşidi. Bu sayede toz şekerde gluten var mı sorusunu da cevaplamış oluyoruz. Yani toz şekerle aynı formüle sahip olan küp şeker de gluten içermiyor. Ancak her ihtimale karşı tıpkı toz şekerde olduğu gibi tüketilmeden önce içeriğinin kontrol edilmesi gerekiyor.

Esmer Şekerde Gluten Var mı?

Esmer şeker, kendine has açık kahverengi tonu ve hafif karamelimsi tadıyla bilinen bir tatlandırıcı türü. Bu tatlandırıcı çeşidi beyaz şeker ve melas bileşenlerinden elde ediliyor. Esmer şeker rengini ve yoğun aromasını melas sıvısından alıyor. Melas da beyaz şeker gibi doğal ürünlerden elde edilen bir bileşen olduğu için gluten içermiyor. Dolayısıyla esmer şekerde de gluten bulunmuyor.

Bayram Şekerinde Gluten Var mı?

Bayram şekeri türleri genellikle gluten içermese de her markada aynı durum geçerli olmuyor. Bu nedenle paketli ve işlenmiş bayram şekerlerinin ambalajları üzerinde “gluten içermez” veya “gluten-free” ibarelerini aramalısınız. Bazı gluten içermeyen ürünlerin üzerinde ise “glutensiz bir ortamda işlenmiş ve paketlenmiştir” ibaresi bulunuyor. Çapraz kontaminasyon riski olmadığını belirten bu ürünleri de gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz.

Şeker çeşitleri her ne kadar gluten açısından risksiz olsa da şeker tüketiminin de bir sınırı var. World Health Organization tarafından yayınlanan Sugars Intake for Adults and Children adlı rehbere göre günlük şeker alımının 50 gramı geçmemesi gerekiyor.

Şekerlemeler Gluten İçerir mi?

Şekerlemelerin içeriği marka, üretim süreci ve içeriğindeki bileşenlere bağlı olarak değişiyor. Şekerlemelerin birçoğu şeker, su ve aromalardan üretildiğinden glutensiz oluyor. Örneğin; jelibonlar, meyve şekerlemeleri ve sakızlar gluten içermiyor. Fakat bu şekerlemelerin çapraz bulaşmaya yol açmayacak temiz bir ortamda üretilmiş olması gerekiyor. Bunun yanı sıra çikolata kaplı ya da bisküvi içerikli şekerlemelerde de aynı soru işaretleri oluşabiliyor. Bu ürünlerin kaplamasında veya iç dolgusunda kullanılan malzemelerde glutene rastlanabiliyor.

Şekerin gluten açısından riskli olmadığını öğrendiğinize göre sıra şekerli ve glutensiz alternatifler denemeye geldi. Siz de glutensiz diyet uyguluyor ve leziz tatlı tarifleri arıyorsanız Glutensiz tatlı kategorimize göz atabilirsiniz. Hadi, birbirinden pratik tatlı tariflerini hemen deneyin!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Glutensiz beslenmede şeker tüketimi hakkında detaylı bilgi almak için mutlaka bir uzmana danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar:

Blog