Glutensiz Yemek Pişirirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Sadece glutensiz gıdalar satın almak, bir zerre bile gluten içermeyen yemekler hazırlamak için sizce yeterli olabilir mi? Hayır! Bu konuda mutfağınızda alacağınız önlemler de oldukça kritik bir öneme sahip!

Mutfakta glutenden arınmış bir ortam yaratmak, çölyak hastaları ve gluten hassasiyeti olanlar için son derece mühim. Çünkü küçük miktarda gluten bile bu bireylerde ciddi semptomlara yol açabiliyor ve ince bağırsak zarına zarar verebiliyor. Tam da bu nedenle glutenden kaçınmak için pişirme aletlerinden depolama alanlarına kadar pek çok detaya özen göstermek gerekiyor. Hadi, glutensiz yemek pişirmek için ihtiyacınız olan önemli ipuçlarını keşfetmeye başlayalım!

Mutfağınızı Glutensiz Hale Getirmek için İpuçları

Glutensiz bir mutfak oluşturmak çölyak hastaları ve gluten intoleransı ya da alerjisi bulunanlar için beslenmenin en temel adımı.

• Mutfağınızdaki temizlik rutinini gözden geçirmek, bu konuda dikkate almanız gereken ilk nokta. 
• Ellerinizi iyice yıkadığınızdan emin olduktan sonra, mutfağın gluten bulaşmasına neden olabilecek unsurlardan tamamen arındırıldığından emin olmalısınız. 
• Kıyafetlerinizde ve saçlarınızda un parçacıkları gibi küçük kalıntıların bulunmamasını sağlamalısınız. 
• Mutfağınızda gluten içeren ve içermeyen yiyeceklerin hazırlanması için ayrılmış ayrı alanlar oluşturmalı, gluten bulaşmasını bu sayede engellemelisiniz.  
• Gıdaların saklanması konusuna da özen göstermeniz gerekiyor. En ideal çözüm glutensiz besinler için ayrı dolaplar ve saklama alanları oluşturmak olsa da bu her zaman mümkün olmayabilir. Ortak kullanımda olan buzdolaplarında, glutensiz gıdaları üst raflarda saklamak, gluten içeren gıdalardan bulaşma riskini azaltabilir. 

Çölyak Hastaları için Güvenli Yemek Pişirme Önerileri

Yaşam boyu dikkat gerektiren bir durum olan çölyak hastalığı, titiz bir beslenme rutinini beraberinde getiriyor. Yani çölyak hastası birine yemek hazırlarken bu durumu anlamalı ve ona göre hareket etmelisiniz. Çünkü gluten bu hastalığa sahip kişilerin sağlığına ciddi şekilde zarar verebiliyor. Çölyak hastalarına yönelik güvenli ve lezzetli glutensiz tarifler hazırlamak için aşağıda sıraladığımız önerileri dikkate alabilirsiniz!

Çapraz Bulaşmaya Dikkat Edin

Glutensiz yemek hazırlığında dikkate alınması gereken en mühim konulardan biri çapraz bulaşmayı önlemek. Burada gluten içermeyen yiyeceklerin gluten içeren yiyeceklerle temas etmesi durumundan söz ediyoruz. Bahsettiğimiz şekilde bir temas, glutenin minik izlerinin bile çölyak hastaları için tehlikeli olabileceği anlamına geliyor. Dolayısıyla yemek hazırlarken kullandığınız yüzeylerin, mutfak eşyalarının, tavaların ve tencerelerin temiz olduğundan emin olmalısınız. Hatta mümkünse sadece glutensiz yemekler için kullanacağınız ayrı mutfak gereçleri edinmelisiniz.

Güvenli Gıdaları Seçin

Glutensiz yemek hazırlarken kullanabileceğiniz pek çok lezzetli ve güvenli malzemeye ulaşmanız mümkün. Doğal ve işlenmemiş gıdalar, özellikle taze et, balık, meyve ve sebzeler çölyak hastaları için ideal alternatifler olabiliyor. Pirinç, mısır, soya ve patates ürünleri de gluten içermeyen gıdalar arasında yer alıyor. Sıraladığımız bu ürünlerden elde edilen glutensiz sertifikalı unları kullanarak ekmek, kek ve diğer fırın ürünlerini güvenle hazırlayabilirsiniz.

Gluten İçeren Gıdalardan Uzak Durun

Çölyak hastalarına yemek yaparken kaçınmanız gereken birçok gluten içeren gıdadan söz edebiliriz. Buğday, çavdar, arpa ve tritikale gibi tahıllardan elde edilen unlar, ekmekler, rulolar, krutonlar; kekler, turtalar, kurabiyeler ve her türlü erişte bunların başında geliyor. Aynı şekilde, gluten içeren unlarla koyulaştırılmış çorbalar, soslar ve et suları da kaçınmanız gerekenler arasında. Bu ürünlerden mümkün olduğunca uzak durmaya özen göstermelisiniz. 

Gizli Gluten Kaynaklarına Karşı Dikkatli Olun

Bazı yiyecekler, etiketlerinde gluten içerdiğini belirtmese de gizli gluten kaynakları arasında yer alabiliyor. Hidrolize bitkisel protein, malt aroması, modifiye edilmiş buğday nişastası gibi maddeler çoğunlukla gluten içeriyor. Bu tür içerikleri barındıran bulyon küpleri, dilimlenmiş veya işlenmiş etler, soslar ve kabartma tozu gibi ürünlere karşı da dikkatli olmalısınız.

Etiket Kontrolü Alışkanlık Haline Getirin

Alışveriş yaparken her ürünün etiketini dikkatlice incelemek, size güvenli bir yemek hazırlamanın anahtarını sunabilir. Glutensiz ürünler her zaman açıkça belirtilmeyebiliyor ve neticede beklenmedik şekilde gluten içeren ürünlerle karşılaşmak mümkün olabiliyor. Bu gibi durumlara karşı hazırlıklı olmak adına satın alacağınız ürünlerin etiketlerini her seferinde titizlikle kontrol etmelisiniz.

Glutensiz Yemeklerin Hazırlık Aşamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Glutensiz gıda hazırlarken yapılan bazı küçük hatalar gluten hassasiyeti olanlar için büyük sorunları beraberinde getirebiliyor. Bu nedenle mutfakta glutensiz yemek hazırlığındayken bazı önemli hususlara ekstra dikkat göstermek gerekiyor. İşte glutensiz, lezzetli ve güvenli bir yemek hazırlama süreci için dikkat etmeniz gerekenler:

• Gluten içeren yiyecekleri hazırladıktan sonra yüzeyleri iyice silin.
• Temizlik için yalnızca kendi bezlerinizi kullanın.
• Yapışkan parmaklarla dokunduğunuz buzdolabı, kapı kolu gibi yüzeyleri mutlaka temizleyin.
• Glutensiz gıdalar kullanımından önce ellerinizi iyice yıkayın.
• Hazırlık sırasında glutensiz gıdalar için ayrı doğrama tahtaları bulundurun.
• Glutensiz yiyecekleri çapraz bulaşmayı önlemek için mutlaka ayrı tencere ve tavalar kullanarak pişirin.
• Servis edeceğiniz glutensiz yemekler için ayrı mutfak eşyaları kullanın veya farklı kullanımlar arasında bu eşyaları oldukça iyi bir şekilde yıkayın.

Glutensiz Yemeklerin Pişirme Aşamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Beslenme şeklinde glutenden uzak durmak bir zorunluluk ya da tercih olabilir. Ancak her iki durumun da özen ve dikkat gerektirdiği şüphesiz. Glutensiz yemeklerin pişirilmesi, gluten hassasiyeti olanların sağlığını korumak için düşündüğümüzden daha hassas bir yaklaşım gerektiriyor. Çünkü bazı durumlarda mutfakta yapılan küçük hatalar büyük sonuçlar doğurabiliyor. Glutensiz yemeklerin pişirilme sürecinde göz önünde bulundurmanız gereken noktaları şöyle listeleyebiliriz:

• Tereyağı, reçel gibi gıdalar için bulaşmayı önlemek adına ayrı kaplar ve bıçaklar kullanın.
• Ekmek gibi glutensiz yiyecekler için ayrı bir tost makinesi kullanamıyorsanız, makinenin içine pişirme kâğıdı yerleştirerek kontaminasyonu önleyin.
• Tamamen temizlenmesi zor olan waffle makinelerini ve ızgaraları paylaşmaktan kaçının.
• Diğer gıdaların kızartıldığı yağda glutensiz gıdaları kızartmayın.
• Gluten içermeyen gıdaları pişirmek için glutenli yiyeceklerin haşlandığı suyu tekrar kullanmaktan kaçının.
• Glutensiz gıdaları hava geçirmez torbalarda veya kaplarda saklayın.
• Konveksiyon ya da fanlı fırında, glutensiz yemekler ile glutenli yemekleri birlikte pişirmekten kaçının.
• Glutenli yiyeceklerle temas eden mutfak bezlerini, fırın eldivenlerini ve önlükleri glutensiz yemek yaparken kullanmayın.

*Bu sayfada yer alan bilgiler, öneri ve uyarı mahiyetinde olmayıp yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Beslenme rutininizde farklılık yapmak istiyorsanız mutlaka bir tıp uzmanına danışmalısınız.

MD, Prof. Deniz Güney Duman tarafından onaylanmıştır.

Kaynaklar:

• https://www.celiacedmonton.ca/gluten-free-diet/preparing-a-safe-gluten-free-meal-for-those-with-celiac-disease/