Kokusuyla ve tadıyla tek başına dahi lezzetli ve besleyici bir gıda olan muz, ekmeklerden tatlılara kadar hemen hemen tüm tariflere ilave edilebiliyor. Gluten hassasiyeti ve çölyak hastaları başta olmak üzere milyonlarca insan gluten içeren gıdaları beslenme programından çıkartıyor. Peki, acaba muz da bunlardan biri olmalı mı?
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Çölyak Hastalığında Aile Hekimleri için Tanı-Tedavi-İzlem Rehberi’nde paylaşılan bilgilere göre çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde buğday, çavdar, arpa vb. tahıllarda bulunan gluten isimli proteine karşı bir duyarlılık sonucu gelişiyor. Çölyak hastalığının bilinen tek tedavisi olarak ise glutenin ömür boyu beslenme programından çıkarılması gerekiyor.
| Glutensiz diyet sayesinde hastalığın semptomlarını kontrol altına almak, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve komplikasyon oluşmasını önlemek amaçlanıyor. Çölyak hastalığı her yaşta teşhis edilebiliyor fakat rahatsızlık belirtileri farklı birçok hastalıkla ilişkili olduğu için doğru teşhisi koymak zaman alabiliyor. Sağlık Bakanlığının 2019 yılındaki verilerine göre Türkiye’de 88 bin 790 çölyak hastası bulunuyor. |
Meyve tüketimi, vitamin ve mineral gibi besin öğelerinin karşılanması yönünden en güçlü doğal gıdalar arasında yer almakta olup çocuklardan yetişkinlere kadar herkese şiddetle tavsiye ediliyor. Gluten hassasiyeti ve çölyak tanısı bulunan kişiler de glutensiz beslenmek için öncelikle meyve ve sebzelere yöneliyor. Peki, yediden 70’e en sevilen meyvelerden biri olan muz gluten içeriyor mu dersiniz? Gelin, en sevilen meyvelerden biri olan muzun glutensiz diyet için uygun olup olmadığını gözden geçirelim!
Muz Gluten İçerir mi?
Muz, doğal haliyle gluten içermeyen besinler arasında yer alıyor. Tek başına da tüketilebilen bir yiyecek olan muz, doğal koşullardayken çapraz bulaşma riski taşımıyor. Ancak muzun glutensiz olması, muzla yapılan tüm yiyeceklerin de glutensiz olacağı anlamına elbette gelmiyor. Muz aromalı tatlılar, muzlu ekmekler veya kek çeşitleri içerdikleri farklı malzemeler nedeniyle gluten içerebiliyor. Bundan dolayı muz içeren herhangi bir besini tüketmeden önce, her besinde olduğu gibi mutlaka içeriğini kontrol etmek gerekiyor.
| Gluten hassasiyeti ve çölyak hastası olan kişilerin güvenle tüketebileceği glutensiz meyveler arasında yer alan muz, içerdiği yüksek potasyum ve protein nedeniyle fazla tüketildiği takdirde alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor. Bu nedenle günlük muz tüketiminin her koşulda önerilen miktarlarda tutulması gerekiyor. |
Gluten Hassasiyeti Olanlar Muz Yiyebilir mi?
Muz doğal haliyle ve tek başına gluten içermediği için gluten hassasiyeti olan ve çölyak tanısı konan kişiler muzu güvenle tüketebiliyor. Birçok glutensiz tarif içerisinde de muz kullanılıyor. Kendi mutfağınızda muz ve diğer glutensiz ürünlerle dilediğiniz tarifi hazırlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra dışarıda muzlu bir besin tüketecekseniz veya paketli gıda satın alacaksanız, etiketinde “Glutensiz” ibaresi bulunan besinlere yönelmeniz gerektiğini unutmamalısınız.
Yalnızca glutensiz yiyecekler hazırlayan restoranlar olduğu gibi menüsüne glutensiz besinler ekleyen restoranlar da bulunuyor. Bu tarz yerlerde sipariş vermeden önce gluten hassasiyetiniz olduğunu ve mutfağın çölyak riskine göre bilgilendirilmesini talep edebilirsiniz. Böylece mutfak ve servis çalışanlarının çapraz bulaşmaya karşı daha temkinli davranmasını sağlayabilirsiniz.
Muzun Besin Değeri Nedir?
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı’nda, yerli bir muz çeşidi olan Anamur muzunun besin değerlerine ayrıntılı bir şekilde yer veriliyor. Kaynakta yer alan bilgilere göre Anamur muzu lif, antioksidan ve potasyum açısından zengin meyveler arasında yer alıyor.
(İnfografik)
*Kaynak: Anamur Çeşidi Muz Besin Değeri – Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı
Muz ile Glutensiz Ara Öğün Önerileri
Bir süredir glutensiz besleniyorsanız, özellikle de gluten içermeyen unlu mamüllere ulaşma konusunda sıkıntı yaşıyor olabilirsiniz. Ancak her geçen gün glutensiz beslenmeye olan ilgi artıyor. Bu da yepyeni ve lezzetli tariflerin ortaya çıkmasını sağlıyor. İşte onlardan birkaçı:
Muzlu Kış Keki
Glutensiz ara öğün olarak eşsiz lezzeti ve mis gibi kokusuyla hem damaktan hem de hafızalardan silinmeyen muzlu kek tarifini deneyebilirsiniz.
- Favori kek tarifinizi glutensiz yapmak için badem unu kullanın.
- Tatlandırmak için şeker yerine akçaağaç şurubu ve muz ilave edin.
- Kek hamuruna bir miktar tarçın ekleyerek bu kekin lezzetini zirve noktasına taşıyabileceğinizi unutmayın.
- Ardından 180 derecede önceden ısıtılmış fırında yaklaşık 35-40 dakika pişirin.
- Üzerini cevizle süsledikten sonra servis edebilirsiniz.
Muzlu ve Balkabaklı Muffin
Glutensiz muffin’ler hazırlayarak ofiste veya okulda rahatlıkla tüketebilirsiniz. Bunun yanı sıra gluten hassasiyeti veya çölyak hastası olan çocuğunuzun beslenme çantasına da bu muffin’leri koyabilirsiniz.
- Glutensiz un çeşitleri arasından seçtiğiniz bir alternatifi yumurta ve yağ ile çırptıktan sonra püre haline getirdiğiniz muzları ve bal kabağını karışıma ekleyip yeniden çırpın.
- Ardından karışımı kek kalıplarına dökerek, 180 derecede önceden ısıtılmış fırında 25-30 dakika pişirin.
Muzlu Ekmek
Glutensiz bir un çeşidi ve 4-5 adet muz ile enfes bir ekmek hazırlayabilirsiniz. Hem ara öğünlerde hem de kahvaltıda tüketebileceğiniz bu muzlu ekmeği yapmak çok kolay!
- Muzları ezip yumurtaları çırptıktan sonra un, kabartma tozu ve karbonatı da ilave edip karıştırın.
- Dilerseniz tarife glutensiz çikolata, ceviz veya tarçın da ilave edebilirsiniz.
- Önceden ısıtılan 200 derecelik fırında 40 dakika pişirdikten sonra ekmeğinizi afiyetle tüketebilirsiniz.
Muzlu Pankek
Kahvaltıların ve ara öğünlerin en lezzetli seçeneklerinden biri olan pankek, glutensiz hayata uyum sağlayan en doyurucu ve leziz tarifler arasında yer alıyor.
- Muzları çatal yardımıyla ezerek püre kıvamına getirdikten sonra üzerine hiç un eklemeden doğrudan yumurta, vanilya ve tarçın ekleyin.
- Tavayı yağladıktan sonra bir kepçe yardımıyla hamur karışımını tavaya dökerek pişirin.
- Dilerseniz üzerini bal, çilek ve çeşitli meyvelerle süsleyebilirsiniz. Şimdiden afiyet olsun!
| “Muz gluten içerir mi?” sorusunu açıklığa kavuşturduğumuza göre, siz de besin değeri yüksek olan muzla ve glutensiz unlarla enfes tarifler hazırlayabilirsiniz. Hangi besinlerin gluten içerip içermediğini öğrenmek ve glutensiz besinler hakkında daha fazla bilgi edinmek için Gluten Var mı? kategorimizdeki diğer içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz! |
*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Günlük beslenmenize eklemek istediğiniz besinler hakkında önce mutlaka hekiminize danışmalısınız.
MD, Prof. Deniz Güney Duman tarafından onaylanmıştır.
Kaynaklar:
- Joan Raymond, “The Health Benefits of Bananas”, WebMD, 2022, (çevrim içi)
- Romana Levko, “Are Bananas Gluten-Free?”, Tastylicious, 2022, (çevrim içi)
- Jillian Kubala, “8 Foods to Avoid with a Gluten Intolerance (and 7 to Eat)”, Healtline, 2020, (çevrim içi)
- T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı, “Çölyak ve Gluten” (çevrim içi)