Çölyak Hastaları Nasıl Afet Çantası Hazırlamalıdır?

Olası bir depreme karşı afet çantası hazırlamanın önemini halihazırda çok iyi biliyor olmalısınız. Eğer ailenizde çölyak hastası bir birey varsa bu konuda aklınıza şu soru takılmış olabilir: “Peki, çölyak hastaları nasıl afet çantası hazırlayacak?” Deprem gibi olağanüstü koşullara hazırlıklı olmak amacıyla, evde çölyak hastaları için özel bir afet çantası bulundurmak son derece önemli!

Deprem, hepimizin bildiği üzere, oldukça geniş toprak parçaları üzerinde bile tümüyle yıkıcı etkilere yol açabiliyor. Bu nedenle her türlü senaryoya hazırlıklı olmak şart. En kötü senaryoya karşı, bulunduğunuz binayı güçlendirmek ve evinizdeki eşyaları sabitlemek alabileceğiniz en önemli tedbirler arasında. Olası bir yıkım halinde enkaz altında ne kadar kalacağınız belli olmadığı için kendinize hazırlayacağınız bir afet çantası sizi hayata bağlayabilir. Ancak çölyak hastasıysanız, hazırlayacağınız afet çantasının içeriğini biraz değiştirmeniz gerekiyor. Nasıl mı? Buyurunuz, hep birlikte öğrenelim!

Çölyak Hastaları için Uygun Afet Çantası Neler İçermelidir?

Su

Su, metabolizmanın çalışması için olmazsa olmaz bir besin maddesi. Vücudumuzun yüzden 70’inden fazlası sudan oluşmakta. Yalnız suya ulaşamadığınız süre uzadıkça bu oran gitgide düşüyor. Bu nedenle kaybettiğimiz suyu her gün tekrar yerine koymalıyız. Aynı durum enkaz altında kaldığımız süre boyunca da geçerli. Hatta enkaz altında vücut yoğun bir stres altında olduğu için birim zamanda kaybedilen su miktarı da artış gösterebilir. Bu nedenle kaybedilen suyu telafi etmek için afet çantasına ilk koyulması gereken gıda maddeleri arasında su gelmeli!

Glutensiz Bisküvi – Glutensiz Galeta

Glutensiz bisküvi ya da galetalar, içindeki su miktarının az olmasından dolayı uzun süre dayanabilecek gıda maddeleri arasında yer alıyor. Ayrıca basit ve kompleks şeker yapısına sahip karbonhidratlar içerdiklerinden dolayı bu besinler hem hızlı enerji veriyor hem de uzun süre tokluk hissi sağlıyor. Bu da enerji ihtiyacını kolay yoldan karşılamayı mümkün kılıyor.

Yağlı Tohumlar (fındık, yer fıstığı, badem vb.)

Toplum arasında çerez ya da kuru yemiş olarak adlandırılan ürünler, beslenme biliminde yağlı tohum ismiyle anılıyor. Bu tohumlar nispeten küçük boyutlarına ve az miktardaki su içeriklerine kıyasla yüksek miktarlarda yağ asidi içeriyor. İçerdikleri yağlar da genellikle tekli veya çoklu doymamış yağ asitleri olduğu için sağlık açısından da tercih edilmelerinde hiçbir sakınca bulunmuyor. 

Afet sonrası enerji ihtiyacınızın karşılanması için yağlı tohumlar iyi birer alternatif oluşturdukları için bu besinler afet çantanıza mutlaka koymanız gereken gıda maddeleri arasında. Ayrıca yağ içerikleri yüksek olsa da yağlı tohumları, doymamış yağ içerdiklerinden kolesterol ya da trigliserit problemleriniz olsa dahi tüketebilirsiniz.

Glutensiz Bar

Glutensiz barlar, birden çok glutensiz tahıl ya da kuru meyve ile yapılıyor. Dolayısıyla bu besinler, afet sonrası vücudunuzun karbonhidrat ve protein içeriğini karşılamak için ideal birer çözüm yolu. Ayrıca su içeriklerinin düşük olması, glutensiz barları dayanıklı bir gıda maddesi yapıyor. Glutensiz barlarda sıklıkla yulaf ya da pirinç gibi tahıllar kullanılıyor. Ancak içeriğinde protein açısından kinoa ya da karabuğday, yağ açısından ise susam ya da chia tohumu olan glutensiz barları tercih etmeniz vücudunuzun diğer ihtiyaçlarını da karşılayacaktır.

Kuru Meyveler

Meyvelerin kurutulmasıyla su içerikleri azalıyor ve böylece raf ömürleri uzuyor. Sakkaroz içermedikleri için ideal bir glisemik indekse sahip olan meyve kuruları, kan şekerini dengeli bir şekilde yükseltiyor ve vücuda enerji sağlıyor. Ayrıca kuru meyveler, içerdikleri mikro besin öğeleri (vitaminler, mineraller) ile vücuda ekstra katkı da sağlıyor. 

Meyve Suyu

Meyve suları hem içerdiği doğal şeker bileşenleriyle hızlıca enerji veriyor hem de su ihtiyacını bir nebze de olsa karşılıyor. Ayrıca paketli şekilde satıldıkları için pratik bir tüketim sağlıyor. Ancak afet çantanıza ekleyeceğiniz meyve sularına kıvam artırma gibi amaçlarla gluten eklenip eklenmediğini bilmeniz bu noktada oldukça önemli!

Çölyak Hastaları Konserve Ürün Tüketebilir mi?

Çölyak hastalığı olan kişilerin tüketebileceği ürünler arasında konserve ürünler de sayılabilir. Ancak bu konserve ürünler açıldıktan sonra genellikle ısıl işlem gerektiriyor. Enkazda kalma durumunda bu ısıl işlemler gerçekleştirilemeyeceği için çölyak hastalarının afet çantasına konserve ürünlerin bulunup bulunmaması tercihe bağlı. Ancak afet sonrası yaşanabilecek gıdaya erişim sorunlarına karşı konserve ürünler depolanabilir. Depolama esnasında glutensiz olduğundan emin olunan konserve fasulye, barbunya, mercimek ve bezelye gibi konserve gıdalar tercih edilebilir.

Glutensiz Ürünler Uzun Ömürlü müdür?

Glutensiz unlardan ekmek ya da pasta gibi çabucak bozulabilecek glutensiz ürünler yapılabildiği gibi fasulye, mercimek gibi gluten içermeyen dayanıklı kuru gıda maddeleri de buluyor. Bu nedenle bu sorunun cevabı hangi glutensiz gıdayla ilgili soru sorduğunuza göre değişiyor. Örneğin; glutensiz hamur işleri gibi işlenmiş ürünler nispeten daha yüksek oranda su ve rafine nişasta içerdiği için raf ömürleri uzun olmuyor. Ama doğal olarak gluten içermeyen kuru baklagillerin ya da tahılların su içerikleri daha az olduğu için raf ömürleri daha uzun oluyor.

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Glutensiz beslenme konusunda muhakkak önce gerekli tetkikleri yaptırmalı ve uzman diyetisyen tarafından size özel önerilen gıdaları seçmelisiniz. 

Kaynakça:

1. Shay, “Gluten Free Emergency Food List”, What the Fork, 2020, (çevrim içi)
2. Franziska Spritzler, “8 Health Benefits of Nuts”, Healthline, 2019, (çevrim içi)
3. Peter Osborne, “Gluten Free Survival Food – Are You Prepared For An Emergency”, Gluten Free Society, (çevrim içi)

Adda Bjarnadottir, “Dried Fruits: Good or Bad”, Healthline, 2017, (çevrim içi)