21 Gün Glutensiz Beslenmek

Çölyak hastalığı ve çölyak dışı gluten duyarlılığı bulunanlar tarafından uygulanan glutensiz beslenme, bu rahatsızlıklara sahip olmayan bireylerin de ilgisini çekiyor. Glutenin beslenmeden çıkarılmasıyla vücutta meydana gelebilecek değişiklikler bir hayli merak ediliyor. Peki, glutensiz beslenmenin vücuda etkileri nelerdir? Glutensiz beslenme çölyak olmayanlara da önerilir mi? Gelin, bu soruları birlikte cevaplayalım!

Glutensiz beslenmenin günümüzde gittikçe popülerleşmesiyle pek çok kişi bu beslenme modelini uygulamaya geçiyor. Öyle ki 21 gün boyunca uygulanan diyet modellerine glutensiz beslenmenin de eklendiği görülüyor. Peki, neden 21 gün? The Times of India’da yayınlanan bir makaleye göre, herhangi bir eylemin alışkanlığa dönüşmesi için 21 gün boyunca tekrarlanması gerekiyor. Buna göre 21 gün boyunca uygulanan beslenme programlarının kişinin yeni düzene alışmasını kolaylaştırdığı düşünülüyor. Ancak bu konuda hala farklı araştırmalara ihtiyaç duyuluyor.

21 gün boyunca detoks şeklinde uygulanan beslenme programlarının zararlı toksinleri vücuttan atmaya yardımcı olabileceği de paylaşılıyor. Ancak pek çok kaynakta vurgulandığı üzere glutensiz beslenme, çeşitli kronik rahatsızlıkların semptomlarını hafifletmek amacıyla tedavi yöntemi olarak uygulanıyor. Yani glutensiz beslenmenin dönemsel olarak uygulanan trend diyetlerden ayrıştırılması gerektiği vurgulanıyor. Peki, 21 gün glutensiz beslenmek vücutta ne gibi etkiler yaratır? Glutensiz beslenmek kilo verdirir mi? Öğrenmek için okumaya devam edin!

21 Gün Glutensiz Beslenirsek Vücudumuzda Ne Gibi Değişiklikler Olur?

21 gün boyunca glutensiz beslenmenin vücutta ne gibi değişiklikler yarattığını ortaya koyan bilimsel bir makale henüz bulunmuyor. Bu konuda pek çok kişi farklı zaman aralıklarında uyguladığı glutensiz diyete dair kendi deneyimlerini paylaşıyor. Örneğin; diyetisyen ve blog yazarı Erin Notz, 30 gün boyunca glutensiz beslenmenin hem fiziki hem de mental olarak daha iyi hissetmesine katkı sağladığını paylaşıyor. İlk günlerde aç hissettiğini, 14 günden sonra ise açlık/tokluk işaretlerinin normale döndüğünü söylüyor. Bu deneyimin kendisine özel olduğunu, glutensiz beslenmenin etkilerinin herkeste farklı olabileceğini de vurguluyor.

Global sağlık portalı WebMD’de yayınlanan kaynakta ise, glutensiz beslenmeye başlayan bireylerin birkaç gün içinde sindirim semptomlarında iyileşme görüldüğü paylaşılıyor. Yorgunluk ve beyin sisi gibi problemlerin aşamalı olarak ilk 7 gün veya 14 gün içinde düzelmeye başlayacağı belirtiliyor. Eğer kişide gluten tüketimine bağlı olarak kaşıntılı ve kırmızı cilt döküntüleri görülüyorsa, bunun ortadan kalkmasının daha uzun sürebileceği paylaşılıyor.

WebMD’de yayınlanan makalede, çölyak hastalığı ya da gluten duyarlılığı sebebiyle glutensiz beslenmeye geçen bireylerin bazı semptomlarının 21 günden çok daha uzun sürede (6-12 ay) düzelmeye başlayabileceği belirtiliyor. Glutensiz gıdalar tüketmenin vücuttaki sistemler üzerinde daha hızlı değişiklikler meydana getirebileceği vurgulanırken, gluten intoleransı nedeniyle görülen cilt rahatsızlıklarının daha uzun sürede düzelebileceği paylaşılıyor.

Kimler Glutensiz Beslenmelidir?

Pek çok bilimsel kaynakta çölyak hastalarının mutlaka glutensiz beslenmesi gerektiği belirtiliyor. Mayo Clinic’te yayınlanan bir makalede, çölyak dışı gluten duyarlılığı olan bireylerin de glutensiz beslenme sürdürdüğü paylaşılıyor. Ancak bu gruptaki bireylerin, çölyak hastalarının aksine ömür boyu glutensiz beslenmek zorunda kalmayabilecekleri belirtiliyor. Bir iki yıl boyunca glutensiz besinler tüketmenin akabinde başlangıç semptomlarının yeniden gözden geçirilmesi vurgulanıyor. Bu sürecin sonunda çölyak dışı gluten duyarlılığı olan kişilerin glutensiz beslenmesine gerek kalmayabiliyor.

Çölyak Hastası Olmayanlar Glutensiz Beslenebilir mi?

Birçok kaynakta çölyak hastalığı ya da gluten duyarlılığı bulunmayan kişilerin glutensiz diyet yapmasının beslenme yetersizliklerine neden olabileceği paylaşılıyor. Glutensiz beslenme eğer bir tedavi yöntemi olarak uygulanmıyorsa, bu beslenme modelinin kilo alma ve daha yüksek kardiyovasküler hastalık riski ortaya çıkarabileceği belirtiliyor. Bu nedenle glutene karşı otoimmün bir tepki vermeyen bireylerin glutensiz beslenmesi pek önerilmiyor.

Günümüzde Amerikalıların yaklaşık üçte birinin çölyak dışı nedenlerle glutensiz beslendiği biliniyor. Bunların yüzde 42’si vücuttaki iltihabı azaltacağı düşüncesiyle, yüzde 37’si “daha sağlıklı” olduğu inancıyla, yüzde 24’ü ise kilo vermeye katkı sağlayacağı düşüncesiyle glutensiz besleniyor. Ancak bunun ne kadar doğru veya yanlış olduğu konusunda henüz net bir düşünce yok.

Glutensiz Beslenirken Kaçamak Yapılabilir mi?

National Health Service’te (NHS) yayınlanan bir makaleye göre, çölyak hastalığı olan bireylerin ömür boyu gluten içeren besinleri tüketmemesi gerekiyor. Aksi takdirde gluten tüketiminin vücut tarafından reddedilmesi sonucunda görülen semptomlar tekrar ortaya çıkmaya başlıyor. Bu nedenle glutensiz beslenenlerin kaçamak yapmaması, arada bir de olsa glutenli besinleri tüketmemesi gerekiyor. Bu noktada glutenli besinlerin glutensiz olarak hazırlanan alternatifleri ideal bir seçenek sunuyor.

Glutensiz diyetin asıl amacı kilo vermek değil, gluten tüketimine bağlı gelişen semptomları hafifletmek olduğundan bu beslenme modelinde öncelikle besinlerin gluten içerip içermediğine bakılıyor. Yani sorunuz “Glutensiz beslenirken yüksek kalorili besinler tüketebilir ve arada bir kaçamak yapabilir miyim?” ise, bu soru glutensiz beslenme modeline pek uymuyor. Çünkü glutensiz beslenmede gıdaların kalorisiyle öncelikli olarak ilgilenilmiyor. Bu, kişinin tercihlerine bağlı olarak belirleniyor.

Yanlışlıkla Gluten Tükettim Ne Yapmalıyım?

Canadian Digestive Health Foundation’da (CDHF) yayınlanan bir makalede, glutensiz beslenmesi gereken bir bireyin glutene maruz kalması durumunda neler yapabileceği şu şekilde sıralanıyor:

Bol Su Tüketmek

Yanlışlıkla gluten tükettikten sonra bol su içmenin vücudu temizlemeye yardımcı olabileceği paylaşılıyor. Özellikle glutene maruz kaldıktan sonra ishal olduysanız, su tüketimine daha çok özen göstermeniz gerektiği belirtiliyor.

Dinlenmek

Coeliac UK, glutene maruz kaldıktan sonra karın ağrısı, kusma ve ishal gibi şikayetlerin görülebileceğini paylaşıyor. Bu nedenle fiziksel yan etkileri atlatabilmek ve dinlenmek için işten veya okuldan izin almanın iyi bir fikir olacağı söyleniyor.

Stresten Uzak Durmak/Öz Şefkat Uygulamak

Yanlışlıkla gluten tükettikten sonra stresi kontrol altında tutmanın önemli olduğu belirtiliyor. Eğer dikkatsizlik sonucu ya da herhangi bir sorun olmayacağı düşüncesiyle gluten tükettiyseniz, kendinize yüklenmemeniz ve nazik davranmanız öneriliyor.

Tıbbi Destek Almak

Glutene maruz kaldıktan sonra vakit kaybetmeden hekiminizle iletişime geçmeniz öneriliyor. Doktorunuz tarafından yazılan ilaçlar, takviyeler ve probiyotiklerin gluten tüketimine bağlı olarak ortaya çıkan semptomlarınızı hafifletebileceği paylaşılıyor.

21 Gün Sonunda Glutensiz Beslenme ile Kilo Verilir mi?

21 gün glutensiz beslenme sonucunda kilo verilip verilmeyeceğini ortaya koyan bilimsel bir araştırma bulunmuyor. Esasında, süresiz olarak uygulanan glutensiz beslenmenin kilo vermeye katkısının ne olduğu konusunda da henüz tıp dünyasının vardığı ortak bir karar mevcut değil. Very Well Health’te yayınlanan bir makalede, çölyak hastalığına sahip olmayan bireylerin glutensiz diyet uygulayarak kilo vermede daha başarılı olabileceği paylaşılıyor. Bu makalede bireylerin glutensiz beslenmeyle bel çevresinde küçülme elde edebileceği de belirtiliyor.

Harvard School of Public Health’te yayınlanan makalede ise glutensiz beslenmenin kilo kaybı üzerinde etkili olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt olmadığı belirtiliyor. Çölyak hastalığı ya da gluten duyarlılığı olmayan bireylerin kilo verme amacıyla glutensiz beslenmesine gerek olmadığı vurgulanıyor.

Çölyak hastalığına veya gluten duyarlılığına sahip olun ya da olmayın, kendi kendinize glutensiz beslenmeye başlamamalısınız. Bu konuda mutlaka hekiminize danışmalı ve onun kontrolünde hareket etmelisiniz. Çölyak hastalığı ve gluten duyarlılığı arasındaki farkı öğrenmek için “Gluten Duyarlılığı” makalemize göz atabilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Glutensiz beslenmeye başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

MD, Prof. Deniz Güney Duman tarafından onaylanmıştır.

Kaynaklar:

21 Gün Glutensiz Beslenmenin Vücuda Etkileri Nelerdir?

21 Gün Glutensiz Beslenirsek Vücudumuzda Ne Gibi Değişiklikler Olur?

Kimler Glutensiz Beslenmelidir?

Çölyak Hastası Olmayanlar Glutensiz Beslenebilir mi?

Glutensiz Beslenirken Kaçamak Yapılabilir mi?