Beslenmenizde gluten proteini içeren gıdalar varsa ve nedenini bilmediğiniz şiddetli karın ağrıları, şişkinlik ve bağırsak hareketleri günlük rutininizde sizi rahat bırakmıyorsa cevap belki de tam önünüzde olabilir: Çölyak hastalığı!
Çölyak hastalığının buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların tüketilmesi sonucunda ince bağırsağın tepki göstermesiyle oluştuğu biliniyor. Toplumumuzda yaygın olarak görülen bağırsak rahatsızlıklarının başında gelen çölyak hastalığı, kişilerin beslenme düzenlerinde belirleyici bir rol oynuyor. Aksi halde glutene karşı hassasiyeti olan bireylerin vücutlarına eser miktarda dahi gluten alması birçok önemli probleme neden olabiliyor. Bu problemler kısa vadede çölyak hastası kişilerin günlük rutinlerini olumsuz etkilerken, uzun vadede yaşam kaliteleri ve sağlıklarıyla ilgili endişe verici sonuçlara neden olabiliyor.
| Çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir proteine karşı aşırı hassasiyet nedeniyle bağırsaklarda ciddi hasara yol açan otoimmün bir hastalık olarak kabul ediliyor. Bununla birlikte çölyak hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişebiliyor ve hafiften şiddetliye kadar farklılık gösterebiliyor. |
Mayo Clinic’te yayınlanan Celiac Disease isimli makaleye göre çölyak hastalığında gluten tüketmek, ince bağırsaktaki gluten proteinine karşı bir bağışıklık tepkisini tetikliyor. Zamanla bu reaksiyon ince bağırsağın astarına zarar veriyor ve emilim bozukluğu adı verilen bir probleme neden oluyor. Eğer siz de gluten içeren gıdalar tükettiğinizde vücudunuzun bir şekilde size uyarılar gönderdiğini düşünüyorsanız veya doğrudan çölyak hastası olabileceğine dair şüpheleriniz varsa bu yazımız tam size göre. Öyleyse çölyak hastalığı belirtileri nelerdir bizimle birlikte keşfedin!
Gluten İçeren Besin Tüketenlerde Ne Gibi Semptomlar Görülür?
Çölyak hastası kişilerin gluten içeren besinler tüketmesiyle ani bir şekilde ortaya çıkabilecek semptomlar aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Şişkinlik
- Hazımsızlık
- Karın ağrısı
- İshal veya kabızlık
- Gaz sancısı
- Baş ağrısı
- Kusma
Çölyak hastalığı belirtileri kişiden kişiye büyük farklılıklar gösteriyor ve bu durum da belirtilerin konulmasını zorlaştırabiliyor. Öyle ki bazı çölyak hastaları birkaç hafif belirti yaşarken bazıları çok yoğun semptomlarla uğraşmak durumunda kalabiliyor. Bununla birlikte çölyak belirtileri çocuklarda ve yetişkinlerde aynı olmayabiliyor. Çölyak hastalığı çocuklarda çoğunlukla büyüme geriliği, boy kısalığı, iştahsızlık, kusma ve ishal gibi belirtilerle ortaya çıkıyor.
Yetişkinlerde Çölyak Belirtileri Nelerdir?
Global sağlık platformu Healthline’da paylaşılan 9 Symptoms of Celiac Disease isimli içerikten alınan bilgilere göre, yetişkinlerde çölyak hastalığının yaygın belirtileri şu şekilde:
- Karın ağrısı: Gluten içeren gıdalar tüketildiği anda kendisini gösteren karın ağrısı, çölyak hastalarının günlük hayatını doğrudan etkiliyor. Glutenli gıdaların tüketilmesiyle karın ağrısı meydana geliyor ve çoğu zaman bu belirtiye kramp, şişkinlik ve gaz gibi sindirim sorunları eşlik ediyor.
- İshal: Gluten intoleransı olan kişiler, gluten içeren gıdalar tükettiğinde dışkıları sıvı veya gevşek olabiliyor. Bununla birlikte glutensiz yiyeceklerle diyet uygulanmaya başladığı andan itibaren ishalin çoğunlukla kendiliğinden düzeldiği görülüyor.
- Kabızlık: Bazı çölyak hastaları beslenme düzenine gluteni dahil ettiğinde kabızlık sorunu yaşıyor. Yenilen yiyeceklerin sindirilmesi zorlaşıyor ve dışkılama sıkıntılı hale geliyor. İshalde olduğu gibi kabızlıkta da glutenin terk edilmesiyle birlikte sindirim sistemi çoğunlukla normal fonksiyonlarına kavuşuyor.
- Kilo kaybı: Çölyak hastaları, sindirim sorunları nedeniyle kilo kaybı yaşayabiliyor. Bu kilo kaybı besinlerin yetersiz emilimi nedeniyle ortaya çıkabiliyor.
- Halsizlik ve yorgunluk: Çölyak hastalığı besin maddelerinin yeterince emilimini engelliyor. Bu durum da kişilerin halsizlik ve yorgunluk yaşamasına neden olabiliyor. Bununla birlikte sindirim sisteminde yaşanan sorunlardan kaynaklı uyku düzeninin bozulması da genel olarak yorgunluk hissi oluşturabiliyor.
- Deri sorunları: Çölyak hastalığı deri sorunlarına yol açabiliyor. Bunlar arasında dermatitis herpetiformis (kaşıntılı cilt döküntüsü) sık görülen bir belirti olarak öne çıkıyor.
- Anemi: Çölyak hastalığı besin emilimini bozup sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanan bir durum olan demir eksikliği anemisine (kansızlık) yol açabiliyor. Bu da halsizlik ve solukluk gibi belirtilere neden olabiliyor.
- Sinir sistemi sorunları: Nadir olmakla birlikte, çölyak hastaları baş ağrısı, depresyon ve anksiyete yaşayabiliyor. Özellikle tedavi edilmemiş çölyak hastalığı olanlarda anksiyete, stres ve depresyon görülebiliyor. Bu ruh hali ise bireylerin glutensiz diyete uymasını zorlaştırabiliyor.
Eğer yukarıdaki çölyak hastalığı belirtilerinden en az birine sahipseniz veya gluten içeren gıdalar tükettiğinizde sindirim sisteminizin düzenli olarak çalışmadığından şüpheleniyorsanız alanında uzman bir hekimle görüşmelisiniz. Hekiminizin uygun göreceği tedavi yöntemi için çölyak testi ve bağırsak biyopsisi gibi tıbbi prosedürler gerekebilir. Bu aşamada çölyak hastalığının belirtilerini en aza indirmek için doktorunuzun tavsiyelerini mutlaka uygulamalısınız.
Çölyak Hastalığı Belirtileriniz Varsa Ne Yapmalısınız?
Çölyak hastalığı doğru teşhis ve diyet değişiklikleriyle yönetilebiliyor. Medical News Today sitesinde yayınlanan What to Know About Celiac Disease isimli makaleye göre, çölyak hastası kişilerin gluteni beslenme düzenlerinden çıkarmalarıyla belirtiler ortadan kayboluyor. İnce bağırsakta yeniden hasara yol açmamak için ömür boyu glutensiz diyet uygulamak gerekiyor.
Kısacası çölyak hastalığı belirtilerini tamamen ortadan kaldırmanın tek ve en önemli yolu, gluten içeren gıdaları tüketmeyi bırakmak. Çünkü vücudunuzun glutene tepki şeklini değiştirmeniz ne yazık ki mümkün değil. Dolayısıyla bunu kabul edip beslenme planınızı buna göre yönetmelisiniz. Gluten içeren besinlerden kaçınarak çölyak belirtilerinizi en aza indirebilirsiniz. Bu süreçte size en uygun tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
| Çölyak hastalığı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Çölyakla Yaşam kategorimizdeki diğer içeriklere de göz atabilirsiniz! |
Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Çölyak hastası olduğunuzu düşünüyorsanız, herhangi bir beslenme planı uygulamadan önce mutlaka uzman hekime danışmalı ve size en uygun tedavi yöntemi hakkında bilgi almalısınız.
Kaynaklar: